ထား၀ယ္ၿမိဳ႕၏ ထင္ရွားေသာ သာဂရ ၿမိဳ႕ေဟာင္း ကိုေရာက္ရွိေသာ အခါ ေရွးအုတ္ခ်ပ္ ၾကီးမ်ား၊ ေရာင္စံု ပုတီးေစ့မ်ား၊ ေျမေဆးတံ ေတြကို ေတြ႕ျမင္ ရသျဖင့္ အံ့ၾသ ရသလို ေ၀ဒီ ၿမိဳ႕ေဟာင္း ကိုေရာက္ျပန္ေတာ့လည္း အုတ္ျမိဳ႕ရိုးေတြ ရွိေနေသးသည့္ ေ၀ဒီ ဆိပ္ကမ္းကို ၾကည့္ကာ ေရွး ထား၀ယ္၏ ကုန္သြယ္ေရး ကို ေတြးဆ ၿဖစ္သည္။ အခ်ိန္ႏွင့္နည္းပညာသာရွိလွ်င္ ထား၀ယ္အတိတ္သမိုင္းႏွင့္ ပတ္သက္ေသာ ေလ့လာစရာေတြက တစ္ပံုတစ္ပင္။
အထူးသျဖင့္ ေလာင္းလံုးျမိဳ႔နယ္၊ ျမိဳ႔ေဟာင္းေက်းရြာကို ေရာက္တိုင္း ရြာအ၀င္က သခ်ိဳင္းေဟာင္း ဟုဆိုၾကေသာ ေနရာကို ေစ့ငုျဖစ္သည္။ ထို ေနရာတြင္ ေတြ႔ရ တတ္ေသာ အရိုးအိုး ေတြက ျမန္မာ့ေျမ ေပၚမွ ေပ်ာက္ကြယ္ သြားခဲ့သည့္ ပ်ဴ မ်ား၏ဓေလ့ႏွင့္ တူေသာေၾကာင့္ စိတ္၀င္စား ၿခင္းလည္း ျဖစ္သည္။ ပ်ဴႏွင့္ ထား၀ယ္ ၏ဆက္စပ္မႈ၊ သာဂရႏွင့္ ပတ္သက္မႈ စသည့္ အခ်က္ေတြက မိမိ၏ သိလိုစိတ္ ကို ဆြေပးသည္။ မိမိ နည္းတူ ထိုအေၾကာင္း အရာေတြကို သိလိုသူ ေတြလည္း ရွိေနပါလိမ့္မည္။
ထိုေၾကာင့္ ထား၀ယ္ျမိဳ႕ေဟာင္း မ်ားကို အထူး ဂရုစိုက္ ေလ့လာေနသူ ထား၀ယ္ တကၠသိုလ္၊ စိတ္ပညာ ဌာနမွ ဆရာ ဦးေဇာ္သူရကို ထား၀ယ္ ၿမိဳ႕ေဟာင္း မ်ားအေၾကာင္း အထူးသျဖင့္ သာဂရ ၿမိဳ႕ေဟာင္း အေၾကာင္းကို ေတြ႔ဆုံ ေမးျမန္ထား ပါသည္။
ေမး - ရွင္ဇလြန္ ေစတီရွိတဲ့ သာဂရ က ထား၀ယ္ ရဲ့အထင္ရွား ဆံုးေပါ့။ အဲဒီ အေၾကာင္းေလး စေျပာစမ္းပါဆရာ။
ေျဖ - လူအမ်ားစု စိတ္အ၀င္စားဆံုးက သာဂရေပါ့ေလ….။ မွတ္တမ္းေတြအရလည္း “သာဂရျမိဳ႕တည္၊ ဥၾသစည္”
၁၁၃ ခုႏွစ္ ေပါ့ေလ..ဆိုတယ္။ ခရစ္ႏွစ္ အားျဖင့္ေတာ့ ၇၅၁ ခုေပါ့။ ၈ ရာစုေပါ့ေနာ္။ ေရွးေဟာင္း သုေတသန ကလည္း ဟုတ္တယ္ လို႔ ေထာက္ခံ တယ္။ အရိုးအိုး ဓေလ့၊ လက္ေရးစင္း ပါ အုတ္ခ်ပ္ေတြ ေတြ႕တယ္။
ျမိဳ႕ရိုး ကလည္း အ၀ိုင္း ပံုစံျဖစ္ေနတယ္ ။ ဗမာ မွတ္တမ္းေတြ မွာ… မွန္နန္း လိုမွတ္တမ္း မွာေပါ့ဗ်ာ ပ်ဴေတြ ပ်က္လို႔ ထား၀ယ္ တနသၤာရီ ကိုေရာက္တယ္ လို႔ ဆိုထားတယ္။ ထား၀ယ္ ပညာရွင္အခ်ိဳ႕ကလည္း ပ်ဴေတြလို႔ ယံုၾကည္ ၾကတယ္ဗ်။
ေမး – ဒါဆိုရင္..ထား၀ယ္ကပ်ဴေခတ္ကတည္းရွိတယ္ဆိုတဲ့သေဘာေပါ့။
ေျဖ - ပ်ဴေခတ္ ဆိုတာ လြန္ခဲ့တဲ႕ ႏွစ္ေပါင္း၂၂၀၀ ေလာက္က စျပီး သတ္မွတ္ တာပါ။ ကမၻာေပၚမွာ လူရယ္ လို႔ျဖစ္လာတာ ႏွစ္ေပါင္း ၄၀၀၀၀ ေလာက္ရွိျပီ။ အရင္ ကျမိဳ႕နဲ႔ ဘာနဲ႔ေန ခ်င္မွ ေနမယ္။ ဒီျမိဳ႕ကပဲ ေျပာရရင္ ပ်ဴေခတ္လို႔ ယံုတယ္။ ဒါေပမယ့္ သာဂရ ၿမိဳ႕ေဟာင္းသာမက ထား၀ယ္ ေဒသတစ္ခု လံုးမွာ ေက်ာက္ေခတ္ သစ္ လက္နက္ေတြ အမ်ားၾကီး ေတြ႔ ရတယ္ဗ်။ လြန္ခဲ့တဲ့ ႏွစ္ေပါင္း ၄၀၀၀၀ ေလာက္ ကတည္း က လူရွိေနျပီဆိုတဲ့ သေဘာပဲ။
ေမး - အဲဒီလူေတြက ဘယ္သူေတြျဖစ္မလဲ ဘာယဥ္ေက်းမႈရွိလဲဆရာ…။
ေျဖ - သုေတ သနေတြနဲ႔ အေထာက္အထား အားနည္းေတာ့ အတိအက် မေျပာႏိုင္ဘူး။ ဘီလူး လို႔ေခၚတဲ့ လူေတြ ၿဖစ္ဖို႔မ်ားတယ္။ လူသား စားမယ္။ နတ္ ကိုးကြယ္မယ္။ ေရသိပ္ကၽြမ္းလို႔ ေရဘီလူး ေတြလို႔ ရာဇ၀င္ေတြမွာပါတယ္။ (မြန္ျပည္နယ္က) သထံုဟာ ထင္ရွားတဲ့ ဘီလူးျမိဳ႕ပါ။
ေမး - သာဂရျမိဳ႕ေဟာင္းလည္း ဘီလူးေတြလုပ္တဲ့ျမိဳ႕လား။ ဘယ္သူေတြလဲ ရွင္းျပပါဦးဆရာ။
ေျဖ - ဘီလူးေတြက ေဒသခံေတြ ပ်ဴ က အုပ္ခ်ဳပ္သူ ၿဖစ္ဖို႔မ်ားတယ္။ မြန္ ကလည္း ထည့္တြက္ရမယ့္ လူမ်ိဳးပါ။ မြန္နဲ႔ ဘီလူးတို႔ နယ္ေျမ လုတဲ့အေၾကာင္း၊ သု၀ဏၰဘူမိ သမိုင္းမွာ ရွိတယ္။ ပ်ဴကမြန္ကို သိမ္းသြင္းႏိုင္ ပံုရတယ္ ပ်ဴနဲ႔က မေလးကၽြန္းဆြယ္၊ အင္ဒို၊ ဖိလစ္ပိုင္ အထိ အဆက္အသြယ္ ရွိတယ္။ ဒီေတာ့ ကုန္သြယ္ေရး၊ ဘာသာေရး၊ စစ္ေရး စတဲ့ အေၾကာင္း ေတြေၾကာင့္ ပ်ဴေတြ ေရာက္လာ ပံုရပါတယ္။ ဘာျဖစ္လို႔လဲ ဆိုေတာ့ သာဂရ ဟာ သေရေခတၱရာ အေငြ႕အသက္ ေတြ အမ်ားၾကီး ရလို႔ပါ။
ေမး - သာဂရျမိဳ႕ရဲ့ အကြက္အကြင္းေလး ေျပာျပပါဦး ဆရာ။
ေျဖ - ပထမ အခ်က္ သာဂရ ရဲ့ပထ၀ီ အေနအထား၊ ေတာင္ေတြ ၀ိုင္းေနတယ္။ ျမစ္ေဘး မွာရွိတယ္။ ေရအသံုးခ် မႈကေလ့လာ စရာ ျဖစ္တယ္။ အခု ထား၀ယ္ျမစ္ ကေကာ သြားျပီ။ ဒုတိယ အခ်က္ ျမိဳ႕ရိုးက အျပင္ဆံုးက အ၀ိုင္း၊ အတြင္း ေလးေထာင့္ ၂ထပ္၊ အျပင္ ၿမိဳ႕ရိုးက ေစာတယ္။ ျပီးမွ အတြင္း လုပ္တယ္။ ဒါေပမယ့္ ကြင္းဆင္း ေလ့လာ တဲ့အခါ အျပင္ ၿမိဳ႕ရိုးလည္း ၂ ထပ္၊ ၃ ထပ္ ေလာက္ရွိတယ္ ။ တတိယ အခ်က္ ျမိဳ႕ရဲ့ ေတာင္ဘက္မွာ သခ်ၤီဳင္း ရွိတယ္။စတုတၳ အခ်က္ အလယ္ နီးနီးမွာ နန္းေတာ္ကုန္း ရွိတယ္။ အုတ္တိုက္ ပါ ။ အေနာက္ဘက္ ပင္လယ္ကို ေတာင္ၾကားထဲက ေခ်ာင္းက တစ္ဆင့္ ထြက္တဲ့ လမ္း ရွိတယ္။ အခု ေပ်ာက္ျပီ။ပဥၥမ အခ်က္က ေဆးတံ တို႔ အိုးတို႔ ပုတီးေစ့ အစရွိတဲ့ အေထာက္အထား ေတြက ပ်ဴနဲ ႔ဆင္တယ္။ သတိထား ရမွာက အားလံုးက ေျမေပၚေတြ႕အေထာက္အထား ေတြ ျဖစ္ေနတာ။ တူးေဖာ္ သုေတသန ၿပဳဖို႔ အရမ္းလို ေနတယ္။ ဆဌမ အခ်က္က…လက္ေရးစင္း ပါ။ အုတ္ခ်ပ္ ေတြ ။ သတၱမ အခ်က္က ပုဂံ အေနာ္ရထာ မင္းၾကီးအုတ္ခြက္ ရွင္ေမာ္ ကရတယ္။ အေနာ္ရထာ ဒီျမိဳ႕တည္တာ မဟုတ္ဘူး၊ အနည္း ဆံုးႏွစ္ ၂၀၀ ေလာက္ ေစာတယ္ ။ ဒါေၾကာင့္.ထား၀ယ္ ဟာ ပ်ဴေခတ္ ကတည္းက ရွိတယ္။ သုေတသန သေဘာအရ ဆိုရတာဗ်ာ…။ ထပ္ေတြ႕ ရင္ဟုတ္၊ မဟုတ္ သိလိမ့္မယ္။ ကၽြန္ေတာ့္ အေနနဲ႔ သာဂရ ဟာ ပ်ဴျမိဳ႕လို ႔ယံုၾကည္တယ္။
